اختلال شخصیت مرزی که ویژگی های اصلی آن ناپایداری خلق و عاطفه است، در صورت عدم درمان ممکن است تبدیل به یک اختلال روانپریشی تمام عیار شود. محیط زندگی و عوامل ژنتیکی از مهم ترین عوامل ایجاد کننده این اختلال هستند که رواندرمانگر با بررسی عوامل زمینه ای هر بیمار می‌تواند ریشه های بیماری را کشف کرده و برای بهبودی به او کمک کند. با شناخت علائم و نشانه های این اختلال شما می‌توانید در ارتباط با این شخصیت سبک رفتاری مناسب‌تری اختیار کرده و از آسیب‌های آتی جلوگیری کنید. در ادامه به طور کامل به بررسی این اختلال پرداخته‌ایم. در صورت وجود هر نوع سوال می‌توانید از خدمات مشاوره تلفنی استفاده نمایید.

منبع: اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی Borderline personality disorder (BPD) یکی از اختلالات مهم و اساسی در روانشناسی است. افراد مبتلا به این اختلال در تنطیم هیجان و عواطف خود با مشکل روبرو هستند و خلق آن‌ها ثبات ندارد، خیلی زود و بی دلیل از کوره در می‌روند و خشم زیادی از حد معمول از خود نشان می‌دهند و بسیار تکانشی رفتار می‌کنند. در ادامه علائم این اختلال را به طور کامل شرح داده‌ایم. اما باید در نظر داشته باشید که ویژگی های شخصیتی بر روی یک طیف درجه بندی می‌شوند، یعنی شدت و تعداد علائم ممکن است برای همه مبتلایان یکسان نباشد.

علائم اختلال شخصیت مرزی (BPD)

تشخیص شخصیت مرزی بر عهده متخصصین است و شما با مشاهده علائم زیر بهتر است به روانشناس مراجعه نمایید.

در خلق و عواطف فرد نوسان وجود دارد، برای مثال او در یک زمان شما را دوست دارد، اما در یک بازه زمانی کوتاه به خاطر موضوعی ساده و پیش پا افتاده نسبت به شما احساس تنفر پیدا می‌کند.

و در نوسانات خلق در یک لحظه حالش خوب نیست و احساسات منفی دارد. در لحظه‌ای دیگر حالش خوب و پرانرژی هست. این مورد شبیه به نشانه‌های دوقطبی هست، اما آنچه این دو اختلال را از هم متمایز می‌کند، شدت بالای نوسانات در اختلال دوقطبی است.

شخصیت مرزی به شدت احساس پوچی و بی ارزشی دارد و هویت خود را در هویت اطرافیان جستجو می‌کند.

شخصیت‌مرزی‌ها در برابر استرس، غم و ناراحتی احساسات منفی شدیدتری را تجربه می‌کنند. اغلب از رویدادها و حوادثی که باعث غم‌ و استرس می‌شود دوری می‌کنند و تلاش دارد تا بااین حوادث روبرو نشوند. این افراد دربرابر این رویدادها ممکن است خیلی زود دست به خودکشی یا خودزنی بزنند، این کار آن‌ها به دلیل رنج روحی شدیدی است ریشه در علل به وجود آمدن اختلال شخصیتی‌شان دارد.

یکی دیگر از ویژگی‌های رایج در این شخصیت، دمدمی مزاج و پرتوقع بودن‌شان است.

علت بروز اختلال شخصیت مرزی

عوامل ژنتیکی و زیستی نقش بسیاری در بروز اختلال شخصیت مرزی دارند. برای مثال مشکلاتی در بادامه و قشر پیش پیشانی در بروز اختلالاتی در پردازش و تنظیم هیجانات نقش دارند. و یا ناهنجاری‌هایی که در انتقال دهنده های عصبی و هورمون‌هایی که تنظیم کننده پاسخ هیجانی و حساسیت به درد هستند، می‌توانند منجر به بروز این اختلال‌شخصیت بشوند.

عوامل اکتسابی و محیطی نیز به اندازه عوامل ژنتیکی در این اختلال تاثیرگذار هستند. در واقع تجربه‌های دوران کودکی و ارتباط ما با والدینمان و محیطی که در آن بزرگ شده‌ایم، در شکل گیری شخصیت سالم و یا ناسالم نقش دارند. مثل تجربه‌های آسیب زا در کودکی، مشکلات زناشویی و کودکانی که دارای دلبستگی ناایمن بوده‌اند، احتمال بیشتر ابتلا وجود دارد.

راه های تشخیص اختلال شخصیت مرزی

در این اختلال فرد باید حداقل ۵ رفتار از نه رفتار که نشان دهنده این اختلال هستند را داشته باشند. این رفتارها به شرح زیر هستند.

خرج کردن بدون کنترل، بعضی وقتا احساس پارانویا دارند، رفتارهای جنسی پرخطر و تکانشی دارند، احساس پوچی و بی ارزشی، عدم کنترل خشم، اختلال و سرگردانی هویت، بی‌ثباتی عاطفی، رانندگی بی باک، خودزنی و اقدام خودکشی.

نحوه برخورد مناسب با بیمار دچار شخصیت‌مرزی

شما در وهله اول سعی کنید درباره این اختلال از منابع مختلف اطلاعات جمع کنید.

به شخصیت مرزی احترام بزارید، تا عزت نفس‌شان تقویت کنید. فردی که مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است بسیار آسیب پذیر است و تنها شدن برای این افراد به معنی طرد شدن و کنارگذاشتن تلقی می‌شود؛ پس هیچ وقت آن‌ها را تنها نزارید، همواره درکنارشان باشید و یاریگرشان باشید. (البته منظور این نیست که مثلا چند ساعت تنها در خانه نماند، بلکه منظور این است که در موقعیت های مختلف به خصوص در زمان تصمیم گیری ها او را تنها نگذارید).

با او وقت بگذرانید، سعی کنید روزها و خاطرات خوشی با او بسازید. اعتماد فرد را جلب کنید تابه شما اعتماد داشته باشید و احساس طردشدن از طرف شما را نداشته باشد.

درمان اختلال شخصیت‌مرزی

برای درمان این اختلال در موارد شدید، گاهی از دارو استفاده می‌شود. در کنار دارو درمانی حتما باید فرد و خانواده او جلسات مشاوره را بگذرانند. برای درمان این اختلال رفتار درمانی دیالکتیکی بیشترین تاثیر را دارد. در این روش درمانگر بالینی مراجعان را همان‌گونه که هستند می‌پذیرند، اما با افزایش توانایی فرد برای مقابله با ناراحتی‌ها، درمان‌های حمایتی و شناختی_رفتاری با هدف کم کردن اعمالی که باعث آسیب رساندن به خود است انجام می‌پذیرد.

متخصصانی که از روش دیالکتیکی استفاده می‌کنند با روشی به اسم ذهن‌آگاهی به مراجعان آموزش سالم زندگی کردن را می‌دهند. تا هیجانات و رفتار خود را به کمک عقل و شهودشان در برابر مشکلات کنترل کنند‌.

شیوع اختلال شخصیت مرزی

آمار دقیقی وجود ندارد، اما براساس آمارهای به دست آمده میزان شیوع اختلال شخصیت مرزی حدود ۶ درصد است‌.و برخلاف باوری که قبلا وجودداشت که معتقد بودند شیوع این بیماری در مردان کمتر از زنان است ،شیوع این اختلال بین زنان و مردان برابر است.

خطرات شخصیت مرزی برای اطرافیان

اگر یکی از اطرفیان فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هستید، متوجه می‌شوید که این افراد از رفتارهای شما بیشتر از حد معمول ناراحت و خشمگین می‌شوند و پرخاشگری زیاده از حدی دارند می‌کنند. این واکنش‌ها به شما احساس گناه می‌دهد. پس هر روز سعی می‌کنید رفتارتونو تغییر بدید و جوری رفتار نکنید که او ناراحت بشود. اما هر چه بیشتر تلاش کنید او باز هم طی نوسانات خلقی‌اش شما را هدف خشمش قرار می‌دهد.

وقتی از او دور شوید، او به خودش آسیب زده و این گونه احساس گناه و ترحم را در شما زیاد می‌کند. پس رابطه عاطفی این شخصیت‌ها پرتلاطم بوده و شریک عاطفی را به شدت خسته و مایوس می‌کنند.

سایر اختلالات همراه با BPD

اختلال شخصیت مرزی عموما با اختلال‌های روانی دیگری مثل اضطراب و افسردگی، اختلال سو مصرف مواد و الکل، استرس پس از سانحه، اختلال بیش فعالی و نقص توجه و… همراه است.

توصیه هایی برای حفظ سلامت اطرافیان اختلال شخصیت مرزی

زندگی کردن بااین افراد خیلی سخت است و نمی‌توان به تنهایی از پس معضلات و مشکلاتی که این اختلال دارد برآمدف پس باید از دیگران برای مراقبت به این افراد کمک گرفت. اکثر کسانی که بااین افراد در ارتباط هستند ممکن است دچار احساس تنهایی و خستگی بشوند، پس باید خیلی مراقب خود باشید.

اطرافیان حتما باید گروه های دوستی دیگری داشته باشند و با آن‌ها وقت بگذرانند و تفریحاتی بدون حضور این شخص هم داشته باشند. چرا که شخصیت مرزی احساس همدلی نسبت به اطرافیان خود ندارد، پس باید شبکه دوستی و برنامه‌های تفریحی خود را داشته باشید. این گونه می‌توانید از احساس تنهایی، یاس و سرخوردگی تاحد امکان جلوگیری کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت ها می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.

منبع: اختلال شخصیت مرزی